Kas romatizmaları, yumuşak doku romatizmaları içinde yer alan eklem dışı romatizmalardır. İki ana başlık altında incelenir:
Fibromiyalji Sendromu ve
Miyofasiyal (Miyofasiyal) Ağrı Sendromu.
Kronik ağrısı olan hastaların yaklaşık yarısında Miyofasiyal Ağrı Sendromu bulunmuştur. Tüm hastalar içinde Fibromiyalji bulunma sıklığı ise %5 kadardır.
Miyofasiyal Ağrı Sendromu
Bu hastalık, Fibromiyalji Sendromuna göre çok daha sık görülür (kemik-kas-eklem veya bel-sırt-boyun ağrısı ile başvuran hastaların en az yarısında), fakat çok daha az bilinir. Genellikle başka hastalıklarla karıştırılır ve sıklıkla gözden kaçar. Hemen hemen her yaşta ortaya çıkabilir. Kaslarda, bir veya daha fazla kas grubunda ağrı, batma, spazm, uyuşma, karıncalanma, çekilme, sıkışma tarzında şikayetler ile kendini gösteren ağrılı fibrozitlerin bulunduğu bir hastalıktır. Bu şikayetlere, özellikle sırt ve boyun bölgesinde olanlara, terleme ve üşüme de eklenebilir. Bacaklarda da üşüme sıktır. Hastalık en sık boyun, bel, sırt, kalça, omuz, kollar ve bacaklarda görülür. Boyun ve bel fıtığı ile, siyatik ağrısı ile sıklıkla karıştırılır. Aslında vücutta nerede kas dokusu varsa, orada hastalığın görülme ihtimali vardır (yüzde, kafada-saçlı deri bölgesinde bile görülebilmektedir).
Ağrılar bazen o kadar şiddetlidir ki, hastanın muayenesi bile çok güç olur. Hasta acile başvurur ve şiddetli ağrı sebebi ile güçlü ağrı kesici (morfin benzeri) ilaç enjeksiyonu yapılır; hasta kısa bir süre rahatlar. Ağrılar daha sonra geri gelir.
Kas Romatizmasında (Miyofasiyal ağrı sendromunda) En Sık Şikayet İfadeleri Şunlardır:
• Her yerim ağırıyor.
• Sırtımdan koluma yayılan bir ağrı var, bazen uyuşma da oluyor.
• Nefes alırken göğsümde bir batma oluyor, ama kardiyolog bir kalp hastalığı bulamadı.
• Kolumda ve/veya bacağımda sebebi bulunamayan bir uyuşma var; soğuk ve yorgunlukla artıyor.
• Sırtımda uykuma engel olan ağrılar oluyor. İlaçlarla geçmiyor.
• Kendimi sürekli çok yorgun ve halsiz hissediyorum, kollarım çabuk yoruluyor.
• Hiçbir tedavi ağrılarımı geçirmiyor.
• Acaba bende fibromiyalji mi var?
Kas Romatizmasındaki Şikayetler En Sık Şu Hastalıklarla Karıştırılır:
• Boyun fıtığı
• Bel fıtığı
• Siyatik ağrısı
• Ankilozan Spondilit
• Kemik Erimesi (Osteoporoz) ve Kemik ağrısı
• Fibromiyalji sendromu
• Karpal tünel sendromu
• Diğer sinir sıkışması sendromları (Tuzak nöropatiler)
• Romatoid Artrit
• Gonartroz (Diz kireçlenmesi)
• Menisküs patolojileri
• Koksartroz (Kalça kireçlenmesi)
• Kondromalazi patella (Diz kapağı altında kıkırdak aşınması - kireçlenme)
• Omuz patolojileri (Omuz İmpingement Sendromu, Omuz Periartriti, Rotator Kaf Sendromu – omuzda yırtık)
• Kalça ve kolda geçmeyen ‘iğne yeri’ ağrısı
Kas Romatizmasındaki Şikayetler Özelliklerine Göre Şöyle Sınıflandırılabilir:
Şikayetin bölgesine göre:
• Sırt ağrısı
• Boyun ağrısı
• Boyundan kola yayılan ağrı ve/veya uyuşma
• Göğüste ağrı-batma
• Bel ağrısı
• Bel veya kalçadan bacağa yayılan ağrı ve/veya uyuşma-kasılma-kramp
• Dizlerde ağrı
• Dirseklerde ağrı
• Yürümeyi engelleyen ağrı-batma
• Tüm vücutta hareket güçlüğü
• Kemiklerde ağrı, vs.
Şikayetin karakterine göre:
• Ağrı
• Kasılma-Kramp
• Batma
• Yanma
• Uyuşukluk
• Karıncalanma
• Gerginlik hissi
• Şişlik ve Ödem
• El ve Ayakta kısa süreli renk değişiklikleri
• Hareket kısıtlılığı, vs.
• Sebepsiz Üşüme-Terleme
Şikayetin sıklığı ve süresine göre:
• Ayda bir, Haftada bir, Günde bir, Gün içinde pek çok kere
• Sürekli
• Sürekli ama artıp-azalan
Şikayetin şiddetine göre:
• Hafif şiddette
• Şiddetli ve Çok şiddetli
Kas Romatizmasında (Miyofasiyal ağrı sendromunda) Tanı, Fibromiyalji Sendromunda olduğu gibi, esas olarak ayrıntılı ve kapsamlı bir muayene ile konur. Bazen hastalığa eşlik eden veya tetikleyen ek problemleri ortaya koymak için laboratuar ve görüntüleme yöntemlerine de başvurulabilir.
Tedavisi mümkün olan bir hastalıktır ve sonuçları yüz güldürücüdür. En etkili tedavi yöntemi, kuru iğne tedavisidir. Bu tedavi, hiçbir bir ilaç kullanılmadan yapılan bir tedavi olduğu için, herhangi bir yan etkisi yoktur. Alerjik bir reaksiyon ortaya çıkmaz. Hastanın kullanmakta olduğu başka hastalıklara ait ilaçlar varsa, bunlarla bir etkileşim göstermez.
Ancak, kuru iğne tedavisinin uygulama prosedürü deneyim, özen ve sabır gerektirir. Tedavi, hastalığı oluşturan veya katkıda bulunan diğer rahatsızlıkların da birlikte tedavisini gerektirebilir. Fakat çoğunlukla tek başına tedavisi yeterli olur (Bakınız : Kuru iğne tedavisi).
Fibromiyalji Sendromu
Toplumda ismi daha çok duyulmuş olmasına rağmen, miyofasiyal ağrı sendromuna göre çok daha seyrek görülen bir hastalıktır. Kadınlarda erkeklere göre yaklaşık 10 kat daha fazla görülen Fibromiyalji Sendromu, özellikle 38-58 yaşları arasında ortaya çıkar, her 5 kişiden dördünde uyku bozukluğu bulunur. Vücutta, muayene ile belirlenebilen belli hassas noktalar bulunur. Hastaların yarısında hastalığı doğuran sebep bulunamaz. Diğerlerinde fiziksel travmalar, enfeksiyonlar ve duygusal-psikolojik faktörler, hastalığın başlamasından sorumlu tutulmuştur.
Şikayetler arasında en sık, yorgunluk, uyku bozukluğu ve düzensizliği, sabah sertliği, fiziksel efor sonrası yaygın ağrı, bıkkınlık, keyifsizlik, baş ağrıları, barsak problemleri, vücutta yaygın hassasiyet sayılabilir.
Tanı, esas olarak ayrıntılı ve kapsamlı bir muayene ile konur. Bazen diğer karışabilecek hastalıklardan ayırabilmek için laboratuvar ve görüntüleme yöntemlerine de başvurulabilir.
Tedavisi, ancak çok yönlü bir program ile mümkündür. Bazen birden fazla branşın birlikte tedavi ve kontrolünü gerektirebilir. Tedavide ilaçlar, bazı özel hazırlanmış egzersiz programları, fizik tedavi programları, hasta eğitimi, yaşam tarzı ve davranış değerlendirmeleri gibi çok yönlü programlar planlanır ve uygulanır. Hastalığın kronikleşme eğilimi var. Tedavisi geciktikçe ve hastalık süresi uzadıkça, kronikleşme eğilimi artar.
Tedavide en etkili yöntem ise, kuru iğne tedavisidir. Pek çok hasta sadece kuru iğne tedavisi ile, çoğu zaman antidepresan ilaç kullanmadan iyileşir. Ancak tedavide, kuru iğnenin yanında, hastalığa eşlik eden mekanik problemler de mutlaka birlikte ele alınmalıdır. Bu şekildeki kombine tedavide, ilaçsız tedavi başarısı çok yüksektir.
Fibromiyaljili hastaların önemli bir kısmı, doğru bir tedavi planıyla tamamen tedavi edilebilir. Yoğun geçecek bu tedavi sırasında hasta, hasta yakınları ve hekim sabırlı olmalıdır.